Od 1 października 2025 roku w Polsce obowiązuje system kaucyjny, który obejmuje nie tylko sklepy i hurtownie, ale także gastronomię. Dla właścicieli restauracji to kolejna zmiana, do której warto dobrze się przygotować – tak, aby uniknąć niepotrzebnych kosztów i formalności. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest system kaucyjny w Polsce, jak działa, jakie obowiązki wprowadza ustawa i co to oznacza dla lokali gastronomicznych.
Spis treści
Czym jest system kaucyjny w Polsce?
System kaucyjny w Polsce to rozwiązanie, którego głównym celem jest zwiększenie poziomu recyklingu opakowań po napojach. W praktyce oznacza to, że klienci będą płacić kaucję za butelkę lub puszkę, a następnie odzyskają ją po zwrocie pustego opakowania do punktu odbioru.
Nowy polski system kaucyjny obejmuje:
- jednorazowe butelki plastikowe (PET) do 3 litrów pojemności (kaucja 0,50 zł),
- butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra pojemności (kaucja 1,00 zł),
- puszki aluminiowe i stalowe do 1 litra pojemności (kaucja 0,50 zł).
System obowiązuje od 1 października 2025 roku, ale do końca grudnia 2025 roku obowiązuje tzw. okres przejściowy, w którym lokale mogą dostosować swoje procesy do nowych wymogów.
Warto wiedzieć!
Na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska znajdują się materiały do pobrania i nieodpłatnego wykorzystania. Znajdziesz je tutaj: https://www.gov.pl/web/klimat/systemkaucyjny-materialy.
System kaucyjny w gastronomii – kogo obejmuje?
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że system kaucyjny w gastronomii dotyczy tylko sklepów. W rzeczywistości jednak przepisy są szersze.
Co to oznacza dla restauratorów?
Wprowadzenie systemu kaucyjnego w gastronomii wiąże się z konkretnymi obowiązkami dla lokali sprzedających napoje w opakowaniach objętych kaucją. Jeśli Twoja restauracja oferuje napoje w butelkach szklanych lub plastikowych na wynos bądź w ramach dostawy, udział w systemie jest obowiązkowy – należy doliczyć kaucję do rachunku i prowadzić ewidencję opakowań.
Natomiast napoje podawane wyłącznie do konsumpcji na miejscu, nie podlegają pobieraniu kaucji. W takim przypadku restauracja zarządza opakowaniami we własnym zakresie, aby odzyskać kaucję zapłaconą wcześniej u dostawcy.
Podsumowując, system kaucyjny w gastronomii dotyczy przede wszystkim sprzedaży napojów na wynos lub w dostawie. To w przypadku takich lokali na restauratorze spoczywa najwięcej obowiązków. Większość lokali gastronomicznych, które oferują takie produkty, będzie musiała dostosować swoje procesy do nowych przepisów.
System kaucyjny – ustawa i obowiązki restauratorów
Podstawą prawną systemu kaucyjnego jest ustawa z 13 lipca 2023 r. o zmianie gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. poz. 1852). Nakłada ona na przedsiębiorców obowiązek:
- Pobierania kaucji od klienta przy sprzedaży napoju w opakowaniu objętym systemem.
- Przyjmowania w określonych sytuacjach zwrotów pustych opakowań i zwracania kaucji.
- Prowadzenia ewidencji wprowadzonych i odebranych opakowań.
- Zgłoszenia uczestnictwa w systemie do operatora, czyli wyspecjalizowanego podmiotu odpowiedzialnego za zbiórkę i rozliczenie finansowe kaucji.
Dla gastronomii oznacza to konieczność dostosowania procesów sprzedaży, w tym kas fiskalnych i systemów POS. Warto też zaplanować miejsce, w którym będą przechowywane puste butelki lub puszki do czasu ich odbioru.
Nieprzestrzeganie zasad przewidzianych w ustawie może skutkować dotkliwymi karami finansowymi. Już za sam brak umowy z operatorem grozi kara nawet do 50 tys. zł. Z kolei za niedopełnienie obowiązku pobierania kaucji na restauratora może zostać nałożona kara aż 500 tys. zł.
Jak przygotować restaurację do nowych przepisów?
Wdrożenie systemu kaucyjnego nie musi być trudne, jeśli odpowiednio zaplanujesz działania. Poniżej znajduje się lista kroków, które warto wykonać.
Sprawdź, które produkty podlegają kaucji
Przejrzyj listę napojów oferowanych w lokalu. Jeśli sprzedajesz wodę, napoje gazowane, soki czy piwo w butelkach lub puszkach, przygotuj się na obowiązek pobierania i zwracania kaucji.
To ważne!
Nie musisz wymagać paragonu przy zwrocie. Zwrot butelki należy przyjąć niezależnie od miejsca zakupu – to znaczne ułatwienie zarówno dla klientów, jak i restauracji.
Skontaktuj się z dostawcami
Ustal, jak będą wyglądały procedury odbioru opakowań i rozliczania kaucji. Część hurtowni i producentów będzie wspierać restauracje w procesie wdrażania systemu.
Dostosuj system sprzedaży
Twój system POS lub system zamówień online powinien umożliwiać doliczenie kaucji do rachunku. Jeśli korzystasz z nowoczesnych rozwiązań, takich jak np. RePOS, aktualizacja może być prosta i szybka.
Sprawdź, czy obowiązek zbierania pustych opakowań dotyczy Twojego lokalu
Obowiązek przyjmowania wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem dotyczy jedynie lokali o powierzchni sprzedaży powyżej 200 m kw. Z kolei mniejsze lokale mogą dobrowolnie dostosować się do systemu kaucyjnego w zakresie zbierania opakowań.
To ważne!
Jeśli w małym lokalu sprzedawane są napoje w szklanych butelkach wielokrotnego użytku, to ma on obowiązek przyjmowania zwrotów tych opakowań niezależnie od powierzchni sprzedaży. To szczególnie istotne, gdyż do kategorii tej zaliczają się np. butelki po piwie.
Przygotuj miejsce na przechowywanie opakowań
Zadbaj o osobną przestrzeń, najlepiej oznaczoną i zabezpieczoną, w której będą tymczasowo składowane butelki i puszki.
Przeszkol personel
Pracownicy muszą wiedzieć, jak prawidłowo pobierać kaucję, przyjmować zwroty i jak rozmawiać o tym z klientami. To niezwykle istotne, gdyż kaucja musi stanowić na paragonie oddzielną pozycję, która nie podlega opodatkowaniu VAT.
FAQ, czyli najczęstsze pytania restauratorów o system kaucyjny
Czy system kaucyjny obejmie też małe lokale gastronomiczne?
Tak. Jeśli wprowadzasz do obrotu napoje w opakowaniach objętych kaucją, musisz przystąpić do systemu, niezależnie od wielkości lokalu.
Czy muszę przyjmować zwroty od każdego klienta?
Tak, jeśli jesteś zarejestrowany jako punkt odbioru. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami nie możesz uzależniać zwrotu od okazania paragonu.
Co z opakowaniami po napojach sprzedawanych na miejscu?
Jeśli napój jest podawany w naczyniu wielorazowym (np. szklanka, kufel), nie pobierasz kaucji od klienta.
Czy kontrola sanepidu może sprawdzić sposób przechowywania pustych opakowań?
Tak, kontrola sanepidu może zweryfikować, czy przestrzeń magazynowa jest utrzymywana w czystości i nie stwarza zagrożenia sanitarnego. Warto więc zadbać, by miejsce przechowywania było odpowiednio wydzielone i zabezpieczone.
System kaucyjny dla gastronomii – podsumowanie
Polski system kaucyjny to krok w stronę bardziej odpowiedzialnej i ekologicznej gospodarki odpadami. Dla gastronomii oznacza to nie tylko nowe obowiązki, ale też szansę na uporządkowanie procesów związanych z obiegiem opakowań i lepsze dostosowanie się do wymogów środowiskowych.
Kluczowe informacje:
- System kaucyjny obejmuje butelki plastikowe, szklane wielorazowe i puszki aluminiowe.
- Restauracje sprzedające napoje w tych opakowaniach muszą pobierać i zwracać kaucję.
- Obowiązek dotyczy lokali wprowadzających napoje do obrotu, także przy sprzedaży na wynos.
- Należy prowadzić ewidencję opakowań i zapewnić odpowiednie miejsce na ich przechowywanie.
- Brak dostosowania się do przepisów może skutkować surowymi karami finansowymi.
Nowy obowiązek nie musi jednak oznaczać dodatkowej biurokracji. Nasz system POS dla gastronomii jest już przygotowany do obsługi systemu kaucyjnego w restauracji. Umożliwia m.in. automatyczne doliczanie kaucji do rachunku.
To ważne!
Aby w RePOSie pojawiła się możliwość wprowadzenia zamówienia z kaucją, konieczna jest aktualizacja systemu.
Chcesz dowiedzieć się, jak RePOS może uprościć codzienną pracę Twojego lokalu? Skontaktuj się z nami, by poznać szczegóły. Pomożemy Ci wdrożyć rozwiązania gotowe na nowe przepisy.
📞 Numer telefonu: +48 732-081-111
✉️ E-mail: contact@restaumatic.com
🔗 Facebook: https://www.facebook.com/Restaumatic
